Nieuw decreet hoger onderwijs versterkt instroom én verbetert doorstroom. Koen Daniëls: “Starttoets geeft student inzicht in sterktes en uitdagingen en biedt het hoger onderwijs mogelijkheden voor remediëring.”

Een nieuw ontwerp van decreet dat het hoger onderwijs grondig hervormt werd, na goedkeuring in de schoot van de Vlaamse Regering, nu ook goedgekeurd in de Commissie Onderwijs van het Vlaams Parlement. Volgens Vlaams volkvertegenwoordiger Koen Daniëls (N-VA) zorgt het decreet voor een betere instroom en doorstroom. Koen Daniëls: “We werken op de instroom van studenten door verplichte remediëring te koppelen aan de resultaten op starttoetsen. Door andere ‘doorstroom’-maatregelen, waaronder de veelbesproken ‘knip’ en meer begeleiding, zorgen we voor gedragsverandering met name een verhoogde studiemotivatie, een inkorting van de gemiddelde studieduur, een vermindering van de ‘drop-out’ (ongekwalificeerde uitstroom), en meer duidelijkheid over het onderwijstraject voor alle betrokkenen.  Dat is positief voor de studenten zelf, hun ouders die de studies veelal betalen en de docenten hoger onderwijs die zo een beter zicht krijgen op de studentenpopulatie. ”

Slechts 1 op 3 studenten behaalt een bachelordiploma binnen de vooropgestelde termijn van 3 jaar . Meer dan 1 op 4 studenten die zich inschreven aan een van onze hogescholen of universiteiten verlaat ons hoger onderwijs zonder een diploma te behalen. Dat betekent heel veel verloren tijd en energie. Voor studenten, ouders en andere betrokkenen. “Daar willen we met N-VA al lang iets aan doen”’, aldus Vlaams volksvertegenwoordiger Koen  Daniëls.

Daniëls vestigt daarbij expliciet de aandacht op de starttoetsen. “Een starttoets geeft zeer waardevolle informatie aan de student voor de aanvang van de opleiding: over welke competenties beschikt hij en waar zitten mogelijke risico’s. Daar kan hij dan mee aan de slag via studieadvies en studiebegeleiding .”

Die starttoetsen passen binnen de algemene filosofie om de instroom te verbeteren: wie vangt welke hogere opleiding aan?

Daarbij zet dit decreet in op een zogenaamde viertrapsraket die Daniëls al sinds vorige legislatuur bepleit:

1. de resultaten van het secundair onderwijs en het advies van de klassenraad
2. de oriënteringsproef voor leerlingen van het Secundair Onderwijs (Columbusproef)
3. de verplichte maar niet bindende toelatingsproeven (starttoetsen). Met dit decreet veralgemenen we die aanpak voor het hele hoger onderwijs. Voor een aantal opleidingen maken we deze toelatingsproeven zelfs bindend.
4. Een snel heroriënteringstraject wanneer de student niet slaagt na een eerste evaluatieperiode: de hogeronderwijsinstellingen moeten studieadvies geven aan iedere student die na zijn eerste examenperiode een beperkt aantal studiepunten verworven heeft. Deze ondersteunende maatregel kan een stimulans zijn om studenten alsnog in de voor hen geschikte opleiding te laten terechtkomen. 

Tenslotte is er is veel te doen over de zogenaamde ‘knip’. Studenten die starten in academiejaar 2023-2024 zullen op het einde van hun 2de jaar geslaagd moeten zijn voor alle vakken uit hun 1ste jaar: anders kunnen ze niet overgaan naar hun 3de jaar. “Wie zoals ik twintig jaar geleden afstudeerde moest elk jaar slagen voor alle vakken en had slechts één examenperiode per jaar. Sindsdien is ons systeem minder rigide geworden en dat is een goede zaak. Maar de slinger van de flexibilisering is ontegensprekelijk doorgeslagen”, aldus Koen Daniëls. “Met dit decreet brengen we de slinger terug naar het midden. Belangrijk om aan te geven is dat dit enkel voor nieuwe studenten is. Het slaat dus niet op wie nu aan het studeren is en het moet gezien worden samen met de starttoets, advies, remediëring en begeleiding.  Een goede communicatie aan de studenten is dan ook essentieel”

Daniëls meent ook dat de benaming ‘knip’ niet de beste is. “Sommigen gebruiken het woord ‘mijlpaal’: het gaat er wel over dat je in die opleiding een bepaald punt zet om na te gaan waar je naartoe gaat. Zo’n mijlpaal werkt ook motiverend voor studenten: ‘ik heb al twee zittijden gedaan, ik moet een tandje bijsteken en bijvoorbeeld de aangeboden remediëring volgen’. Zonder ‘knip’ ligt de horizon om te presteren wel heel ver weg. We rekenen er op dat deze decreetswijziging ook tot een wijziging in gedrag zal leiden bij wie dat nodig is.”

Tegenover deze ‘knip’ of ‘mijlpaal’ na het 2de jaar hoger onderwijs staat dat studenten ook recht krijgen op studieadvies op maat na slechte resultaten in hun eerste examenreeks, een persoonlijk gesprek met een trajectbegeleider en begeleiding.

Nog voor het reces gaat het “Ontwerp van decreet over de instroom en het optimaliseren van de studie-efficiëntie in het hoger onderwijs en overige organisatorische aspecten van het hoger onderwijs” naar de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement.